ند ج، ماده 104 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

به منظور کاهش عوامل آلوده کننده محیط زیست، بالاخص در مورد منابع طبیعی و منابع آب کشور، واحدهای

تولیدی موظفند برای ت طبیق مشخصات فنی خود با ضوابط محیط زیست و کاهش آلودگیها اقدام کنند . هزینه های انجام

شده در این مورد بعنوان هزینه های قابل قبول واحدها منظور می گردد.

به منظور کاهش عوامل آلوده کننده محیط زیست، بالاخص در مورد منابع طبیعی و منابع آب کشور، واحدهای

تولیدی موظفند برای ت طبیق مشخصات فنی خود با ضوابط محیط زیست و کاهش آلودگیها اقدام کنند . هزینه های انجام

شده در این مورد بعنوان هزینه های قابل قبول واحدها منظور می گردد.

از واحدهایی که از انجام این امر خودداری نمایند و فعالیتهای آنها باعث آلودگی و تخریب محیط زیست گردد، جریمه

متناسب با خسارات وارده اخذ و به درآمد عمومی واریز می گردد تا در قالب لوایح بودجه سنواتی برای اجرای طرحهای سالم

سازی محیط زیست هزینه شود . آیین نامه این بند مشتمل بر مبلغ و چگونگی اخذ جرایم ونحوه هزینه آن به پیشنهاد

«. سازمان حفاظت محیط زیست به تصویب هیأت وزیران رسیده است

ماده 134 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی

جمهوری اسلامی ایران

صدور هر گونه مجوز بهره برداری از منابع آب سطحی یا زیر زمینی و شبکه توزیع شهری برای مصارف واحدهای »

بزرگ تولیدی، صنعتی، دامداری ، خدماتی و سایر مص ارفی که تولید فاضلاب با حجم زیاد می کنند و همچنین استقرار

مجوزهای صادره در گذشته، منوط به اجرای تأسیسات جمع آوری فاضلاب ، تصفیه و دفع بهداشتی پس اب است . تا زمان

اجرای تأسیسات مناسب، از واحدهای مصرف کن نده آب با توجه به نوع و میزان آلودگی ، جرایمی بر مبنای آئین نامه و

تعرفه مصرف دولت اخذ می گردد که پس از واریز به خزانه، معادل وجوه واریزی از محل اعتبارات ردیف خاصی که در

قوانین بودجه سنواتی پیش بینی خواهدشد در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گیرد و برای طرحهای حفاظتی

کیفی منابع آب و تصفیه و دفع بهداشتی فاضلاب هزینه خواهد شد.

وزارت نیرو با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست کشور و دستگا ه اجرایی ذیربط نسبت به تهیه آئین نامه اجرایی

«. این ماده و پیشنهاد آن برای تصویب در هیأت وزیران اقدام کرده است

تصویب نامه هیأت وزیران

1379/9/6-105/5328-319/ 1379 بنا به پیشنهاد شماره 1473 /12/ هیأت وزیران در جلسه مورخ 27

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به اس تناد بند (ج) ماده 104 قانون برنامه سوم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و

فرهنگی جمهوری اسلامی ایران- مصوب 1379 - آئین نامه اجرایی بند یاد شده را به شرح زیر تصویب کرد:

آئین نامه اجرایی بند (ج) ماده 104 قانون برنامه 5 ساله سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی »

« جمهوری اسلامی ایران

ماده 1-

در این آیین نامه تعاریف زیر بکار رفته است :

آلودگی

: عبارت است از تعریف مذکور در ماده ( 9) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست

تخریب

قرار دهد.

: منظور هر گونه تغییر در منابع طبیعی است که تعادل طبیعت و تنوع زیستی را به طور جدی در معرض خطر

خروجی

: منظور فاضلاب ، هوای آلوده ، مواد زائد و یا اصواتی است که از واحد به محیط تخلیه می شود .

واحد

یا حامل انرژی است.

: منظور واحدهای تولیدی اعم از صنعت ی ،معدنی و صنایع کشاورزی است که نتیجه کار آنها مواد اولیه، محصول

سازمان

: منظور سازمان حفاظت محیط زیست است.

میزان آلودگی

:عبارت است از مقدار افزایش آلودگی از حد مجاز تقسیم بر حد مجاز به شرح زیر

حد مجاز

= میزان آلودگی

حد مجاز

– مقدار اندازه گیری شده

ماده 2-

سازمان اعلام می شود حفظ کنند.

کلیه واحدها موظفند خروجی خود را در حد ضوابط، معیارها و استانداردهای زیست محیطی که از طرف

ماده 3-

همچنین واحدهایی که فعالیت آنها باعث تخریب محیط زیست می شود موظفند پس از اخطار سازمان و تعیین مهلت

اقدامات لازم را در جهت کاهش یا رفع آ لودگی و تخریب بعمل آورند. هزینه های انجام شده از نظر مالیاتی قابل قبول

خواهد بود.

کلیه واحدهایی که خروجی آنها آلودگی بیش از حد ضوابط ، معیارها و استانداردهای زیست محیطی دارند

تبصره-

واحد انجام شده باشد: از قبیل ایجاد تصفیه خانه، نصب فیلتر ، اصلاح فرآیند تولید به فرآیند پاک

هزینه های قابل قبول به کلیه هزینه هایی گفته می شود که به تشخیص سازمان در راستای کاهش آلودگی

ماده 4-

،پس از پایان مهلت باید جریمه مربوط به خسارات وارده به محیط زیست را مطابق این آئین نامه پرداخت کنند.

واحدهایی که در مهلت تعیین شده از انجام تکالیف مذکور در مورد ( 3) این آئین نامه خودداری کرده باشند

تبصره

متشکل از مدیر کل حفاظت محیط زیست استان، نماینده استانداری و بالاترین مسؤول دستگاه ذیربط در استان مطرح

خواهد شد. تصمیم کمیته لازم الاجراست.

: در صورت اعتراض واحدی نسبت ب ه مهلت تعیین شده موضوع جهت تصمیم گیری در کمیته سه نفره

ماده 5-

الف

میزان جریمه ماهانه آلودگی آب از حاصلضرب عوامل زیر برای آلاینده ترین عامل تعیین می گردد.– حجم کل خروجی در ماه (بر حسب متر مکعب) 

ب- میزان آلودگی



ج- ضریب ریالی



د- حساسیت منطقه



ه- حساسیت محیط



و- ضریب 2 برای تخلیه های ناگهانی



تبصره-

شد.

برای واحدهای بزرگ که مشمول ماده ( 134 ) قانون برنامه پنج ساله سوم هستند جرایم این ماده اخذ نخواهد

ماده 6-

الف

میزان جریمه ماهانه آلودگی هوا از حاصل ضرب عوامل زیر برای آلاینده ترین عامل تعیین می گردد.– حجم کل خروجی در ماه (بر حسب متر مکعب) 

ب- میزان آلودگی



ج- ضریب ریالی



د- ضریب حساسیت منطقه



ماده 7-

می گردد.

الف

میزان ج ریمه آلودگی ناشی از دفع غیر صحیح مواد زائد جامد یا مایع از حاصلضرب عوامل زیر تعیین– وزن مواد زائد آلاینده (بر حسب کیلوگرم) 

ب- ضریب ریالی



ج- ضریب حساسیت منطقه



ماده 8-

الف- مقدار افزایش آلودگی صوتی از حد استاندارد (بر حسب دسی بل)

میزان جریمه آلودگی صوتی از حاصلضرب عوامل زیر تعیین می گردد:

ب- زمان تولید (بر حسب ساعت)



ج- ضریب 2 در صورتیکه زمان تولید در شب باشد.



د- ضریب ریالی( 1000 ریال بر دسی بل)



ه- ضریب حساسیت محیط



ماده 9-

تعداد مجازی که دستگاه صادر کننده در مجوز اعلام می کند:

الف- درمورد تخریب خاک، حجم خاک جابجا شده (به متر مکعب)

میزان جریمه تخریب از حاصلضرب عوامل زیر در ضریب ریالی تعیین می گردد مازاد بر سطح، حجم، یا

ب- در مورد تخریب اراضی، مساحت اراضی تخریب شده (به هکتار)



ج- در مورد مرگ و میر جانوران وحشی، تعداد و نوع گونه



ه - در مورد رودخانه ها و سایر جریان های آبی، طول مسیر (به کیلومتر)



و- در سه تالاب و سایر آب های ساکن(هکتار)



ماده 10 -

اعلام می شود افزایش می یابد.

ضریب ریال ی هر سال بر اساس نرخ رسمی تورم سال قبل که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

ماده 11 -

سال با ضریب د و نسبت به سال قبل محاسبه می شود.

جریمه واحدهایی که ضمن پرداخت جریمه جهت کاهش آلودگی های خود اقدام نکنند پس از گذشت هر

ماده 12 -

جریمه را مجددا محاسبه و اعمال نماید.

در صورتیکه به تشخیص سازمان تغییر قابل ملاحظه ای در میزان آلودگی بوجود آید سازمان می تواند

ماده 13 -

11 ) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست اقدام خواهد شد. )

در صورتیکه آلودگی واحدهای خطر فوری برای سلامت انسان و محیط داشته باشد مطابق تبصره ماده

ماده 14 -

ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ جریمه، از پرداخت جریمه خودداری کند مطابق قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست

اقدام خواهد شد.

جریمه طبق جداول این آیین نامه توسط سازمان محاسبه و به واحد اعلام می گردد در صورتیکه واح دی

تبصره-

اعلام می گردد.

جهت آگاهی واحدها نسبت به موضوع،در مهلت داده شده جریمه واحدها محا سبه و فقط جهت اطلاع به آنها

ماده 15 -

اطلاع رسانی در زمینه تطبیق مشخصات فنی واحدهای صنعتی و تولیدی، قوانین و مقررات و استانداردهای زیست محیطی

اقدام نماید.

سازمان موظف است که با همکاری دستگاههای ذیربط نسبت به تدوین و اجرای برنامه های آموزشی و

تبصره-

صدور اخطار و تعیین مهلت توسط سازمان از ابتدای سال 1381 آغاز خواهد شد.

ماده 16

جهت اجرای طرح های سالم سازی محیط زیست و جبران خسارت با هماهنگی سازمان محیط زیست و سازمان مدیریت و

برنامه ریزی کشور از طریق دستگاههای اجرای ذیربط هزینه گردد. هزینه های مطالعه، آموزش،اطلاع رسانی، از محل این

ماده نیز قابل تأمین خواهد بود.

– جریمه واحدها به حساب خزانه واریز شده و معادل آن در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی می گردد . تا

ماده 17 -

پاسخگو و در جمع آوری سهم جریمه واحد همکاری خواهد داشت.

در مورد شهرک های صنعتی و دیگر مجتمع های مشابه آن مدیریت مجموعه به عنوان شخصیت حقوقی

تصویب نامه هیأت وزیران

1379 وزارت نیرو و به /8/ 45915 مورخ 2 /31/ 1379 بنا به پیشنهاد شماره 100 /12/ هیأت وزیران در جلسه مورخ 27

–

آئین نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:

استناد ماده ( 134 ) قانون ب رنامه سوم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1379

آئین نامه اجرایی ماده ( 134 ) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی »

« جمهوری اسلامی ایران

ماده 1-

در این آئین نامه تعاریف زیر بکار رفته است :

واحد آلاینده

صنعتی، مسکونی و سایر مواردی است که بیش از 3000 متر مکعب فاضلاب در ماه تولید می کنند .

: منظور کلیه واحدهای آلاینده تولیدی، صنعتی ، معدنی ، دامداری، خدماتی و مجتمع ها و شهرک های

آلودگی

: منظور آلودگی های ناشی از فاضلاب و پسابهای خروجی از واحد آلاینده است.

سازمان

: منظور سازمان حفاظت محیط زیست و یا واحدهای استانی آن است .

وزارت نیرو

: منظور وزارت نیرو و یا شرکتها و یا واحدهای تابعه و وابسته به آن است .

ماده 2-

نیرو اعلام و مهلت مناسبی جهت کنترل و رفع آلایندگی تعیین می نماید ، واحد آلاینده موظف است ت ا زمان رفع آلودگی

جرایم مربوطه را به خزانه واریز نماید.

سازمان رأساً یا به درخواست وزارت نیرو میزان آلودگی واحدهای آلاینده را تعیین و به واحد ذیربط و وزارت

تبصره 1-

سازمان میتواند از امکانات وزارت نیرو برای نمونه برداری و اندازه گیری آلودگی استفاده نماید .

تبصره 2-

سازمان می تواند مهلت تعیین شده را تمدید نماید .

ماده 3

نسبت به قطع آب و تعلیق پروانه بهره برداری از منابع آب واحد آلاینده اقدام خواهد نمود.

( 1363 هیأت وزی ران و به استناد ماده ( 46 /9/ همچنین سازمان طبق آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب مصوب 24

1361 مجلس شورای اسلامی نسبت ببه تعطیل کردن واحد آلاینده و معرفی به /12/ قانون توزی ع عادلانه آب مصوب 16

مراجع قضایی اقدام می نماید.

- در صورتیکه واحد به آلودگی خود ادامه داده و از پرداخت جریمه خودداری کند با اعلام سازمان وزارت نیرو

ماده 4-

پزشکی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، نماینده استانداری و دستگاه اجرایی ذیربط، تشکیل می گردد تا نسبت به

رفع اختلاف احتمالی در مورد مهلت داده شده به واحد اتخاذ تصمیم نماید تصمیمات کمیته با سه ردیف موافق لازم الاجرا

است.

در هر استان کمیته ای متشکل از واحدهای استانی سازمان، وزارتخانه های نیرو، بهداشت ، درمان و آموزش

ماده 5-

متمرکز جمع آوری فاضلاب هستند در خصوص مفاد این آئین نامه به عنوان شخصیت حقوقی مس ؤول بوده و موظف به

پرداخت جرایم متعلقه می باشند . مگر آنکه توافق دیگری بین آنان و سازمان به عمل آید .

مدیریت مجتمع ها و شهرک های مسکونی، صنعت ی ، تولیدی، خدماتی و مشابه آن که دارای سیستم

ماده 6-

قرار می گیرد تا با پیشنهاد و زارت نیرو ب ر حسب نظر سازمان بین دستگاههای اجرایی متولی طرحهای حفاظت کیفی منابع

آب و طرحهای پیگیری تصفیه و دفع بهداشتی فاضلاب از جمله موارد زیر توزیع شود:

الف- تعیین ، تملک حریم و حفاظت منابع آب سطحی و زیر زمینی

ب- پایش کیفی منابع آب سطحی و زیر زمینی

ج- جمع آوری، تصفیه و دفع بهداشتی فاضلابهای شهری، روستایی و شهرکها و نواحی صنعتی و پادگانها

ه- اطلاع رسانی و آموزش عمومی در جهت حفاظت کیفی منابع آب .

مبالغ واریز شده به خزانه، از محل ردیفی که در قوانین بودجه سنواتی منظور خواهد شد در اختیار سازمان

ماده 7-

که نسبت به رفع آلودگی اقدام نکنند ، پس از پایان مهلت جریمه با ضریب 2 محاسبه میشود و این ضریب پس از گذشت

هر سال دو برابر سال قبل خواهد شد . بطوری که ضریب در مدت یکسال پس از پایان مه لت 2، برای دوم 4، برای سال

سوم 8 و ... خواهد بود.

جهت جلوگیری از استم رار در پرداخت جریمه و واداشتن واحدهای آلاینده به رفع آلودگی در مورد واحدهایی

تبصره

تخفیف از جریمه متعلقه خواهند شد.

– واحدهایی که به تشخیص سازمان اقدامات مطلوبی را جهت رفع آلودگی انجام داده اند مشمول تا 90 درصد

ماده 8-

سالانه به هیأت وزیران و سازمان مدیریت و برنامه ریزی ارائه نماید.

سازمان مسؤول حسن اجرای این آئین نامه بوده و موظف است گزارش عملکرد موضوع این آئین نامه را

ماده 9-

نحوه محاسبه و جداول آیین نامه اجرایی بند (ج) ماده ( 104 ) می باشد .

تا زمان کاهش آلایندگی و رسیدن به حد استاندارد نحوه محاسبه جرایم و جداول این آئین نامه مطابق با