تصفیه پساب و فرا روی لجن در پالایشگاه نفت پارس

یکی از پروژه های مهم و مورد نظر مدیریت کلان شرکت نفت پارس ایجاد شبکه جمع آوری و تصفیه بهداشتی فاضلاب پالایشگاه است که با عنوان سیستم تصفیه پساب و فرآوری لجن، به منظور کاهش اثرات زیست محیطی، مراحل اجرایی و تکمیلی خود را با موفقیت طی می کند. در این پروژه ضمن بهینه سازی حذف روغن از فاضلاب، از سیستم MBR برای تصفیه تکمیلی، بهره گیری شده که در نوع خود پیشرفته است و آلودگی را به کمترین میزان ممکن  

یکی از پروژه های مهم و مورد نظر مدیریت کلان شرکت نفت پارس ایجاد شبکه جمع آوری و تصفیه بهداشتی فاضلاب پالایشگاه است که با عنوان سیستم تصفیه پساب و فرآوری لجن، به منظور کاهش اثرات زیست محیطی، مراحل اجرایی و تکمیلی خود را با موفقیت طی می کند. در این پروژه ضمن بهینه سازی حذف روغن از فاضلاب، از سیستم MBR برای تصفیه تکمیلی، بهره گیری شده که در نوع خود پیشرفته است و آلودگی را به کمترین میزان ممکن  می رساند. در گزارش زیر ضمن مطالعه فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی موجود در پالایشگاه به طور خلاصه به وضعیت پساب های صنعتی پالایشگاه و روند فعالیت های اجرایی اشاره می شود.
    
    در ارتباط با تخلیه پساب به آبهای سطحی، چاه جاذب و مصارف کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست استانداردی تدوین کرده که تمامی واحدهای صنعتی ملزم به رعایت آن هستند. با توجه به اینکه منبع پذیرنده پساب در این پروژه، آبهای سطحی است، باید کیفیت پساب تصفیه شده به تأیید استانداردهای مورد نیاز برای تخلیه پساب ها به آبهای سطحی برسد. در این استاندارد، تعاریف و اصطلاحاتی به شرح زیر بکار رفته است.
    آب سطحی: عبارتست از آبهای جاری فصلی یا دایمی، دریاچه های طبیعی یا مصنوعی و تالابها.
    چاه جاذب: عبارتست از حفره یا گودالی که قابلیت جذب داشته و کف آن تا بالاترین سطح ایستایی حداقل3 متر فاصله داشته باشد.
    ترانشه جذبی: عبارتست از مجموعه ای از کانالهای افقی که فاضلاب به منظور جذب در زمین به آنها تخلیه شده و فاصله کف آنها از بالاترین سطح ایستایی حداقل3 متر باشد.
    کنار گذر: کانالی است که فاضلاب را بدون عبور از بخشی از تصفیه خانه یا کل آن، به بخش دیگر و یا کانال خروجی هدایت می کند.
    نمونه مرکب: عبارتست از تهیه یک نمونه24 ساعته از نمونه هایی که با فواصل زمانی حداکثر4 ساعت تهیه شده است.
    
    
    ملاحظات کلی
     به موجب استاندارد تدوین شده رعایت نکات زیر الزامی است:
    - تخلیه فاضلابها باید بر اساس استانداردهایی باشد که به صورت حداکثر غلظت آلوده کننده ها بیان می شود و رعایت این استانداردها تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست ضروری است. همچنین مسئولان منابع آلوده کننده باید فاضلابهای تولیدی را با بررسی های مهندسی و استفاده از تکنولوژی مناسب و اقتصادی تا حد استانداردها تصفیه کنند.
    - اندازه گیری غلظت مواد آلوده کننده و مقدار جریان در فاضلابها باید بلافاصله پس از آخرین واحد تصفیه ای تصفیه خانه و قبل از ورود به محیط انجام گیرد.
    - اندازه گیری برای تطبیق با استانداردهای اعلام شده قبل از تأسیسات تصفیه فاضلاب باید برمبنای نمونه مرکب صورت گیرد. در سیستم هایی که تخلیه ناپیوسته دارند، اندازه گیری در طول زمان تخلیه، ملاک خواهد بود.
    - لجن و سایر مواد جامد تولید شده در تأسیسات تصفیه فاضلاب قبل از دفع بایستی به صورت مناسب تصفیه شده و تخلیه نهایی این مواد نباید موجب آلودگی محیط زیست شود. همچنین فاضلاب تصفیه شده باید با شرایط یکنواخت و به نحوی وارد آبهای پذیرنده شود که حداکثر اختلاط صورت گیرد.
    - فاضلاب خروجی نباید دارای بوی نامطبوع و حاوی کف اجسام شناور بوده و رنگ و کدورت فاضلاب خروجی نیز نباید ظواهر طبیعی آبهای پذیرنده و محل تخلیه را بطور محسوس تغییر دهد.
    - روشهای سنجش پارامترهای آلوده کننده برمبنای روشهای یاد شده در کتاب Standard Methods for the Examination of Waste Water خواهد بود.
    - استفاده از سیستم سپتیک تانک و ایمهوف تانک با بکارگیری چاهها و یا ترانشه های جذبی در مناطقی که فاصله کف چاه یا ترانشه از سطح آبهای زیرزمینی کمتر از3 متر باشد ممنوع است.
    - ضمن رعایت استانداردهای مربوط، خروجی فاضلابها نباید کیفیت آب را برای موارد استفاده منظور شده، تغییر دهد.
    - رقیق کردن فاضلاب تصفیه شده یا خام به منظور رساندن غلظت مواد آلوده کننده تا حد استانداردهای اعلام شده قابل قبول نیست.
    - استفاده از روشهای تبخیر فاضلابها با کسب موافقت سازمان محیط زیست مجاز است.
    - استفاده از کنار گذر ممنوع است. کنار گذرهایی که تنها برای رفع اشکال واحدهای تصفیه ای بکار رفته و یا در زمان جمع آوری توأم فاضلاب شهری و آب باران مورد استفاده قرار می گیرند مجاز است.
    - تأسیسات تصفیه فاضلاب بایستی به گونه ای طراحی، احداث و
    بهره برداری شود تا پیش بینی های لازم برای به حداقل رسانیدن آلودگی در مواقع اضطراری از قبیل شرایط آب و هوایی نامناسب، قطع برق، نارسایی تجهیزات مکانیکی و... فراهم شود.
    - آن دسته از فاضلابهای صنعتی که آلودگی آنها بیش از این استانداردها نباشد می توانند فاضلاب خود را با کسب موافقت سازمان بدون تصفیه دفع کند.
    تخلیه با غلظت بیش از میزان مشخص شده در صورتی مجاز خواهد بود که پساب خروجی، غلظت کلراید، سولفات و مواد محلول منبع پذیرنده را در شعاع200 متری بیش از10 درصد افزایش ندهد. همچنین درجه حرارت باید به میزانی باشد که بیش از3 درجه سانتیگراد و درشعاع200 متری محل ورود آن، درجه حرارت منبع پذیرنده را افزایش یا کاهش ندهد.
    
    
    استانداردهای تخلیه پساب
    سازمان حفاظت محیط زیست برای پارامترهای مختلف، حدود مجاز و استانداردهایی را بر حسب منبع پذیرنده اعلام کرده است. در جدول مربوط به موارد استانداردهای این سازمان،52 ماده آلوده کننده و سطوح آلودگی آن در آبهای سطحی، چاه های جذبی و آبهای مورد استفاده در کشاورزی تعریف شده است.
    
    قوانین مربوط به لجن و مدیریت پسماندها
    همه واحدهای صنعتی برای تخلیه ضایعات به محیط زیست ملزم به رعایت قانون مدیریت پسماندها هستند.
    عبارات و اصطلاحاتی که در این قانون بکار رفته است دارای معانی زیر است:
    سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست
    پسماند: به مواد جامد، مایع و گاز(غیر از فاضلاب) گفته می شود که به طور مستقیم یا غیر مستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولید کننده زاید تلقی می شود. پسماندها به پنج گروه تقسیم می شوند که عبارتند از:
    - پسماندهای عادی: به کلیه پسماندهایی گفته می شود که به صورت معمول از فعالیتهای روزمره انسانها در شهرها، روستاها و خارج از آنها تولید می شود. از قبیل زباله های خانگی و نخاله های ساختمانی.
    - پسماندهای پزشکی(بیمارستانی): به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستانها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاههای تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه گفته می شود. سایر پسماندهای خطرناک بیمارستانی از حیطه این تعریف خارج است.
    پسماندهای ویژه: به کلیه پسماندهایی گفته می شود که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمی بودن، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن به مراقبت ویژه نیاز داشته باشد و آن دسته از پسماندهای پزشکی و نیز بخشی از پسماندهای عادی، صنعتی، کشاورزی که نیاز به مدیریت خاص دارند جزو پسماندهای ویژه محسوب می شوند.
    پسماندهای کشاورزی: پسماندهای ناشی از فعالیتهای تولیدی در بخش کشاورزی گفته می شود از قبیل فضولات، لاشه حیوانات(دام، طیور و آبزیان) محصولات کشاورزی فاسد یا غیر قابل مصرف.
    پسماندهای صنعتی: به کلیه پسماندهای ناشی از فعالیتهای صنعتی و معدنی و پسماندهای پالایشگاهی صنایع گاز، نفت و پتروشیمی و نیروگاهی و امثال آن گفته می شود از قبیل براده ها، سرریزها و لجن های صنعتی.
    مدیریت اجرایی پسماند: شخصیت حقیقی یا حقوقی است که مسئول برنامه ریزی، ساماندهی، مراقبت و عملیات اجرایی مربوط به تولید، جمع آوری، ذخیره سازی، حمل و نقل، بازیافت، پردازش، و دفع پسماندها و همچنین آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه است.