منطقه حفاظت شده دز

منطقه حفاظت شده دز

موقعیت جغرافیایی :

این منطقه در ۳۱ درجه و ۳۵ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۱۵ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۲۱ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی است.

جنگل های دز با طول حدود ۱۵۰ کیلومتر از سردار آباد دزفول شروع و در امتداد رودخانه دز بطرف جنوب تا عنافچه نزدیک اهواز امتداد دارد.مساحت منطقه حدود ۱۷۵۳۳ هکتار میباشد.

منطقه حفاظت شده دز

موقعیت جغرافیایی :

این منطقه در ۳۱ درجه و ۳۵ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۱۵ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۲۱ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی است.

جنگل های دز با طول حدود ۱۵۰ کیلومتر از سردار آباد دزفول شروع و در امتداد رودخانه دز بطرف جنوب تا عنافچه نزدیک اهواز امتداد دارد.مساحت منطقه حدود ۱۷۵۳۳ هکتار میباشد.

راه های دسترسی به منطقه :

۱. جاده آسفالته رانکین : این جاده که به شرکت کشت و صنعت کارون اختصاص دارد از میان پناهگاه حیات وحش دز جنب منطقه آب شیرین گذشته  و پناهگاه حیات وحش دز را به دو قسمت تقسیم میکند.

۲. از ۲۰ کیلومتری شرق جاده ترانزیتی اهواز_شوش میتوان وارد منطقه گردیده و همچنین جهت درسترسی به منطقه از راه آهن سراسری اهواز- تهران در دومین ایستگاه در نزدیکی اندیمشک به رودخانه و منطقه حفاظت شده دز نزدیک شده و از فاصله ۱ تا چند کیلومتری آن میگذرد.

آب و هوای منطقه در ۴ فصل :

اقلیم منطقه دارای آب و هوای گرم به خصوص در فصل تابستان و اوایل پائیز بوده و در اواخر فصل زمستان و اوایل فصل بهار ازآب و هوای معتدل برخوردار می باشد.بارندگی عموماً از مهر ماه آغاز شده و در ماه های زمستان به اوج خود میرسد.

معرفی جاذبه های گیاهی:

معرفی گیاهان منطقه :

درختان پده و گز که به ترتیب اشکوب فوقانی یا چهارم و اشکوب سوم را به خود اختصاص میدهند.اشکوب دوم جنگل های دز را درختچه  سریم ، جاز ، تمشک ، استبرق ، کهورک و لگجی بوجود آورده و اشکوب اول که در واقع کف زمین منطقه را می پوشاند از گیاهان خانواده های یونجه و گرامینه و دیگر گیاهان علفی و یک ساله تشکیل شده است.

نام علمی و نام محلی گیاهان منطقه دز

گونه های علفی		گونه های درختچه ای		گونه های درختی
نام علمی	نام فارسی	نام علمی	نام فارسی	نام علمی	نام فارسی
Medicago radiate	یونجه	Lycium depressum	سریم	Tamarix sp	گز
Trifolium repens	شبدر	Vitexpseuda negundo	جاز(بنگله)	Populus euphratica	پده
Cynodon dactylon	مرغ	Salix sp	بید
Ephedra ciliate	ریش بز	Caprrris spinosa	لگجی
		Prosopis farcta	کهورک
		Rubus anatoilicus	تمشک
		Calotropis procera	استبرق

معرفی گیاهان شاخص :

درختی شامل : پده و گز

درختچه ای شامل : سریم ، جاز ، بید ، لگجی ، استبرق ، تمشک بوته ای

علفی شامل : یونجه ، شبدر، گرامینه ،جو وحشی ،خارشتر ، گون

فهرست گیاهان دارویی شاخص :

نام علمی	نام فارسی	ردیف
Anchusa strigosa	گل گاو زبان ایرانی	۱
Echium khuzistabicum	گل گاو زبان خوزستانی	۲
Londesia eriantha	پنبه تن	۳
Achillea wilhelmsii	بومادران	۴
Matricaria recutita	بابونه	۵
Cnicus benedictus	خار مقدس	۶
Brassica nigra	خردل سیاه	۷

جوامع گیاهی شاخص :

جوامع پده

جوامع گز

جوامع پده – گز

جاذبه های جانوری:

محل تجمع جانوران : علاوه بر پراکندگی در سطح کل منطقه جنگل های ذیل از تراکم نسبتاً خوبی برخوردار است.

جنگل دوبه ، جنگل فندی ، جنگل حاجات ، جنگل آب شیرین

محل برج های دیده بانی :

برج دیده بانی ندارد .اما تپه های که اغلب آن ها باستانی هستند و مشرف به منطقه حفاظت شده دز هستند چشم انداز زیبایی از منطقه را دارا هستند.

معرفی جانوران منطقه :

جنگل دز زیستگاه اصلی جانوران زیادی در منطقه خوزستان می باشد.که مهمترین آن ها گوزن زرد ایرانی است که از گونه های نادر ایران و جهان بشمار می رود. علاوه بر آن گونه های جانوری با ارزش نظیر انواع پرندگانی شامل بلبل خرما ، لیکو ، دراج و ... در منطقه زندگی می کنند.از پستانداران با ارزش منطقه رودک عسل خوار ، گربه جنگلی را میتوان نام برد.

راه های دسترسی جهت مشاهده حیات وحش :

جاده آسفالته رانکین، همچنین در ۲۰ کیلومتری شرق جاده ترانزیتی اهواز- شوش میتوان وارد منطقه شد و از دیدن حیات وحش لذت برد.

پرندگان مهم منطقه دز:

نام علمی	نام فارسی
Marmaronetta angustirostris	اردک مرمری
Threskiornis aethiopicus	اکراس آفریقایی
Circus aeruginosus	سنقر تالابی
Circus macrouius	سنقر سفید
Accipiter nisus	قرقی
Buteo rafinus	سارگپه پا بلند
Aquila clanga	عقاب تالابی
Aquila rapax	عقاب دشتی
Circus cyaneus	سنقر خاکستری
Falco tinnunculus	دلیجه
Francolinus francolinus	دراج

پستانداران منطقه :

راسته زوج سمان		راسته گوشتخواران		راسته خرگوش ها		راسته جوندگان
نام علمی	نام فارسی	نام علمی	نام فارسی	نام علمی	نام فارسی	نام علمی		نام فارسی
Sus scrofa	گراز	Canis lupus	گرگ	Lepus capensis	خرگوش	Hystrix indica		تشی
Cervusdama mesopotamica	گوزن زرد ایرانی	Canis aureus	شغال
		Vulpes vulpes	روباه
		Hyanea hyanea	کفتار
		Mellivira capensis	رودک عسل خوار
		Herpestes auripunctatus	خدنگ کوچک
		Felis chaus	گربه جنگلی

آثار و پدیده های فیزیکی :

رودخانه  ی دز با پیچ و خم های زیبا در حاشیه خود جنگل های زیبای دز را به وجود آورده است .آب ، درختان ، کوهها ، تپه ها ، دشت ها و جانوران مختلف هر کدام سهم متفاوتی در این چشم انداز دارند.

شیلاب یعقوب ، شیلاب باقر ، نهر عجیرب از دیگر شاهکار زیبای خلقت منطقه دز می باشد.

یورتگا ههای  ییلاقی :

منطقه چغازنبیل در کنار منطقه دز محل اسکان عشایری است که از شهر های فریدون کنار اصفهان وارد منطقه میشوند.

آداب و رسوم سنتی مردم :

اکثر روستاهای اطراف منطقه به گویش عربی تکلم میکنند .گاومیش داری و کشاورزی از مشاغل عمده مردم منطقه است.در این منطقه زندگی به صورت طایفه ای می باشد و هر روستا عمدتاً از یک تا چند طایفه و هر چند روستا از یک عشیره تشکیل شده است.

آثار تاریخی - فرهنگی و مذهبی :

معبد چغازنبیل در نزدیکی منطقه قدیمی ترین و بزرگترین بنای خشتی و آجری جهان است که از زمان ایلام میانه به یادگار مانده است.

همچنین پل ساسانی به عنوان قدیمی ترین پل جهان ، آسیاب های دزفول ،مقبره سبز قبا ، بقعه محمد بن جعفر طیار در شهر دزفول در نزدیکی منطقه از دیگر آثار مذهبی – تاریخی است.

امکانات اقامتی منطقه :

به دلیل نزدیکی منطقه به شهرستان های دزفول و شوش می توان از امکانات اقامتی در این شهرستان استفاده نمود.همچنین پاسگاه حفاظتی دز دارای مهمانسرا جهت افراد عمومی و بومی نیز می باشد.

محل ایجاد کمپینگ و اقامتگاه های موقت :

در مجاور پل رانکین در رودخانه دز

جنگل آب شیرین

جنگل میان رود

پاسگاه حفاظتی دز

مشکلات و انتظارات

با توجه به جنگل های زیبای نیمه گرمسیری منطقه دز تقاضا برای استفاده از منطقه بسیار زیاد خواهد بود.بنابراین لازم است در کنار اجرای دقیق طرح مدیریت منطقه آموزش و فرهنگ سازی در راستای درست استفاده کردن از محیط های طبیعی نیز به موازات مطالعه طرح صورت پذیرد.چرای احشام ، بوته کنی و قطع اشجار از دیگر مشکلات منطقه است.